COBOTS - collaborative robots

Cobots zijn robots die nauw samenwerken met een mens. Waar 'traditionele' robots voornamelijk in plaats van een mens worden ingezet voor zware, gevaarlijke en/of repeterende taken (denk aan seriematige laswerkzaamheden), zal de cobot juist de mens ondersteunen bij werkzaamheden.

Een 'traditionele' robot wordt meestal opgesloten in een cel, met beveiligingen bij de toegangen. Indien een mens de robotcel betreedt, zal de robot veilig afgeschakeld worden.

Bij een cobot zal het beveiligingsconcept er anders uitzien. Hierbij zijn de volgende opties mogelijk:

·     Safety-related monitored stop
De robot gaat eerst in een bewaakte veilige stop, voordat de operator de 'collaborative workspace' (=gebied waar samengewerkt wordt) mag betreden. Gaat de operator eerder de collaborative workspace in, d.w.z. als de robot aan het bewegen is, zal er veilig afgeschakeld worden.

·     Hand guiding
Deze werkwijze is met name bedoeld voor het inleren van bepaalde bewegingen. De operator mag alleen de collaborative space betreden als de robot zich in een bewaakte veilige stilstand bevindt.

·     Speed en separation monitoring
De operator en de robot kunnen zich tegelijkertijd in de collaborative workspace bewegen. De veiligheid wordt geborgd door het garanderen van een bepaalde veiligheidsafstand tussen de robot en de operator. Het is tevens mogelijk om de snelheid van de robot te laten variëren afhankelijk van de veiligheidsafstand.

·     Power en force limiting
Bij deze werkwijze kan een fysiek contact tussen de robot en de operator mogelijk ontstaan (bedoeld of onbedoeld). Dan is het wel van belang dat de krachten beperkt zijn. Er moet niet alleen gekeken worden naar statische krachten (bijvoorbeeld bij beknelling tussen robotarm en een vast opgesteld deel), maar ook naar dynamische krachten (kinetische energie). In de nieuwe Technical Specification ISO/TS 15066:2016 zijn deze acceptabele krachten en impactwaarden  te vinden voor diverse delen van het menselijk lichaam.

De eerste twee opties werden al regelmatig toegepast. Met name de laatste optie is in opkomst. Dit heeft mede te maken met de vooruitgang van de technologie, zoals de komst van geavanceerdere en snellere robotcontrollers en veiligheidssystemen.

Bij de toepassing van een cobot is een goede risicobeoordeling van groot belang.

In de volgende normen en technical specification is meer informatie te vinden over collaborative robot operation:

EN-ISO 10218-1:2011 (Robots en robot apparatuur - Veiligheidseisen - Deel 1: Industriële robots), artikel 5.10

EN-ISO 10218-2:2011 (Robots en robot apparatuur - Veiligheidseisen voor industriële robots - Deel 2: Robot systemen en integratie), artikel 5.11

ISO/TS 15066 (Robots and robotic devices - Collaborative robots)